Özbekistan Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, 27 Nisan günü İkinci Taşkent Uluslararası Yatırım Forumu’nun genel kuruluna katıldı.
Geçen yıl ilki düzenlenen forum, iş dünyasının büyük beğenisini kazandı ve geleneksel hale gelmeye başladı. Bu yılki konferansta Kırgız Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Başkanı – Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkanı Akilbek Japarov, İslam Kalkınma Bankası Başkanı Muhammed Süleyman el-Cesir, BM Genel Sekreter Yardımcısı Olga Algaerova, Birleşik Arap Emirlikleri Enerji ve Altyapı Bakanı Suhail Al-Mazrui, Macaristan Ekonomik Kalkınma Bakanı Marton Nad, ACWA Enerji Şirketi Yönetim Kurulu Başkanı Muhammed Abdulla Abunaiyan katılıyor. Genel olarak, foruma 70 ülkeden yaklaşık 2.500 iş ve finans temsilcisi katılıyor.
Cumhurbaşkanı, konuşmasının başında tüm katılımcıları selamlayarak, bu forumun ikili ve çok taraflı işbirliğini güçlendirmeye ve yeni iş fırsatlarını keşfetmeye hizmet edeceğini vurguladı. Ülkemizde ekonominin daha da serbestleştirilmesi, iş dünyasının önünün açılması, hukukun üstünlüğünün ve bu konudaki yasal güvencelerin güçlendirilmesi için çalışmaların yürütüldüğü kaydedildi.
Bu kapsamda elverişli mali sistem oluşturuldu. Katma değer vergisi oranı yüzde 12’ye düşürüldü. Yabancı yatırımcıların hisselerinden alınan temettüler üç yıl süreyle kazanç vergisinden muaf tutuldu. Önemli olan, vergi ve gümrük kanunlarına yeni veya ağırlaştırıcı sorumluluk tedbirleri getirilmemesi katiyen belirlendi.
Dış ticaret serbestleştiriliyor. Özellikle yatırımcıların ihtiyaç duyduğu 7 binden fazla hammadde ve mal üzerindeki gümrük vergileri iptal edildi. Gümrük alanında basitleştirilmiş işleme prosedürü getirildi. Yeni pazarlara girebilmek için Özbekistan’ın Dünya Ticaret Örgütü’ne katılım süreci hızlandırılmaktadır.
Yürütme sistemi reforme edildi ve bürokrasi azaltıldı. Devletin iş düzenlemeye yönelik 500 işlevi kaldırıldı, 70’i kamu-özel ortaklığı ve taşeronluk temelinde özel sektöre devredildi.
Bugüne kadar 132 ruhsat ve izin iptal edildi, 33’ü için tebligat sistemi uygulanmaya başladı.
En önemlisi, bu reform çerçevesinde yatırımcılarla çalışmanın bütüncül sistemi getirildi. Yatırımlar, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nda, proje başlangıcından lansmanına kadar tüm süreçlerde yatırımcılara yardımcı olunacak “tek pencere” sistemi oluşturuldu.
Yatırımcıların sorunlarının hızlı bir şekilde çözüme kavuşturulması, devlet başkanı ile doğrudan iletişim kurulması amacıyla Cumhurbaşkanlığına bağlı Yabancı Yatırımcılar Kurulu çalışmalarına başladı.
İş adamlarının haklarının korunması güçlendirildi. Yabancı yatırımcıların Özbekistan’da gayrimenkul satın alma, gelip gitme ve Özbekistan’da yaşama koşulları büyük ölçüde basitleştirildi.
İdare mahkemelerine yatırımcıların haklarını korumak için daha fazla yetki verildi. Artık girişimciler ve yatırımcılar iddialarının doğruluğunu mahkemede kanıtlamak zorunda değiller. Şimdi, devlet kurumu kararının yasallığını kanıtlamak zorunda kalacak. Ortaya çıkan belirsizlikler yatırımcılar lehine çözülecektir. Bu yıl ülkemizde ilk kez Uluslararası Ticaret Mahkemesi kurulacak.
Bu tür ekonomik fırsatlar ve garantiler sonucunu veriyor. Ülkemizde bir yılda 40.000’den fazla yeni sanayi tesisleri kurulmuştur. Yabancı yatırımların hacmi 10 milyar dolara, yani 2017’nin 3 katına ulaştı.
Cumhurbaşkanı, bu çalışmaların hızla sürdürüleceğini vurguladı. Bunun yasal dayanağı, yakın gelecekte halk oylamasına sunulacak olan yeni Anayasa’da belirlenmiştir. Devlet, özellikle elverişli bir yatırım ve iş ortamı, mülkiyet dokunulmazlığı, piyasa ilişkilerinin geliştirilmesi ve adil rekabet koşullarının yaratılmasını sağlamayı taahhüt etmektedir.
Devlet Başkanı konuşmasında Özbekistan ile işbirliğini genişletmek için yeni fırsatlara değindi.
Birincisi “yeşil ekonomi”. Dünyanın en prestijli şirketleri ülkemizde güneş ve rüzgar santrali projelerini hayata geçiriyor. Bu yıl 2.000’den fazla megavat ve gelecek yıl 8.000 megavat kapasite devreye girecek.
“Yeşil ekonomi” aynı zamanda endüstrinin yeni yönlerine de ivme kazandırıyor. Bu, yatırımcılar için 8 milyar dolarlık bir fırsat, demektir.
İkinci yön, kamu-özel ortaklığıdır. Reformların bir sonucu olarak, özel yatırımlar daha önce “kapalı” olan sektörlere aktif olarak giriyor. Örneğin daha önce yüzde 100 devlet ağı olarak kabul edilen havacılık alanında özel sektöre geniş yol açıldı. Aynı zamanda Özbekistan, hızla büyüyen bilgi teknolojileri, turizm, eğitim ve tıp gibi alanlarda bölgesel merkez haline geliyor.
Genel olarak, bu yıl kamu-özel sektör ortaklıklarının tanıtılmasına yönelik 14 milyar dolar değerinde ayrı programlar geliştirildi. Bunlar ulaşım, kamu hizmetleri ve su yönetimi, sağlık hizmetleri gibi devlet için önemli sektörleri kapsıyor.
Üçüncü yön, devlet mülkiyetinin özelleştirilmesidir. Bu yıl bu konuda “1 bin 1 bin 40” programı kabul edildi. Yani, bin işletmedeki devlet hisseleri ve diğer bin devlete ait gayrimenkul nesnesi açık artırmaya çıkarılacak, 40 stratejik işletme halka arz edilecek.
Dördüncü yön, endüstriyel gelişme. Bugün Özbekistan tekstil, deri-ayakkabı, inşaat malzemeleri, elektrik mühendisliği, makine-inşaat sektörlerinde yeterli hammaddeye ve kalifiye elemana sahiptir. Bu alanlarda üretimi ve ihracatı ikiye katlamak için yeterli imkanlar var. Bu, büyük markalarla işbirliği, dış pazarlara erişim, yenilikçilik ve modern teknolojiler gerektirir.
Beşinci yön, komşu ülkelerle işbirliği. Şu anda ortak yatırım fonları kuruluyor ve sanayi, enerji, ulaşım ve su yönetimi alanlarında büyük bölgesel projeler uygulanıyor. Ülkelerimizin ekonomilerinin birbirini tamamladığı hesaba katıldığında, sanayi ve tarım işbirliklerinin sürdürülmesi gerekmektedir.
Özbekistan Cumhurbaşkanı, yatırımcılara yasal garantiler, ayrı teknopark ve sanayi bölgeleri ve ek kolaylıklar sağlamaya hazır olduğunu ifade etti.
– Diyalog yoluyla Yeni Özbekistan’da eşsiz iş fırsatlarını keşfedeceksiniz. Sizler, istediğiniz huzur ve istikrarı, elverişli yatırım ortamını ve gerekli garantileri ülkemizde bulacaksınız. Yeni Özbekistan’ın ticari faaliyetlerinizde özel, parlak iz bırakacak bir yer olarak hizmet edeceğine inanıyorum, dedi Şavkat Mirziyoev.
Oturumda, uluslararası finans kuruluşlarının başkanları Özbekistan’a yatırım yapma olasılıkları hakkında konuştular ve görüşlerini dile getirdiler.
Forumun alt oturumlarında dünya ekonomisinde durgunluk olasılığı, modern para politikası, ticaret finansmanı, altyapı geliştirme, ekonominin dijitalleştirilmesi, ulaşım ve alternatif enerji yatırımları tartışılacak. Ayrıca, uluslararası finans merkezlerinin kurulması, kamu işletmelerinin dönüştürülmesi, tarım, sağlık, eğitim, turizm ve e-ticaretin geliştirilmesi konularındaki deneyimlerin hayata geçirilmesine özel önem verilecektir.
Forum çerçevesinde Özbekistan bölgelerinin yatırım potansiyeli ve 160’tan fazla büyük proje yabancı ortaklara sunulacak. Yatırım ve ticaret anlaşmaları imzalanacak.
Taşkent Uluslararası Yatırım Forumu 28 Nisan’da sona erecek. (Gov.uz)