Şili’de 17 Aralık 2023 tarihinde yapılan Anayasa Değişikliğine İlişkin Referandum sonuçlarına göre, geçerli oyların (12.357.967) %55.76’sı Taslağın reddi yönünde olmuştur. Böylece, Şili’de üst üste iki kez Anayasa değişikliği reddedilmiştir.
Esasen, Şili’de Ekim 2019 protestoları sonucunda toplumun tüm kesimlerini kapsayan daha eşitlikçi bir Anayasa Taslağının hazırlanmasına ilişkin olarak ilk defa 25 Ekim 2020 tarihinde Referanduma gidilmiş ve Covid-19 Pandemisi koşullarına rağmen tarihi bir katılım oranı olan % 50.9’a tekabül eden yaklaşık 7.5 milyon seçmenin oy kullandığı Referandumda geçerli sayılan oyların %78.27’si anayasanın yeniden yazılması yönünde olmuştur. Her ne kadar Pinochet’in askeri diktatörlüğü döneminden beri yürürlükte olan mevcut Anayasanın değiştirilmesi yönünde geniş bir toplumsal mutabakata varılmış olsa da yarısı kadın, yarısı erkek ve 17’sinin yerli halka ayrıldığı 155 üyeden oluşan bir kurul tarafından yaklaşık 1 yıl süren çalışmalar neticesinde hazırlanan Nihai Anayasa Taslağı, ilk kez 4 Eylül 2022 tarihinde gerçekleştirilen referandumda; geçerli oyların yaklaşık 62%’si tarafından “çok radikal ve solcu”, “karmaşık ve uzun”, “sermaye karşıtı” bulunduğu gerekçesiyle reddedilmiştir.
Bu kez, yeni Taslağı hazırlamakla görevli 24 adet hukukçudan oluşan bir komisyon kurulmuş ve daha sonra uzman Komisyonca hazırlanan Taslak Metni düzenlemek üzere 50 kişilik bir Kurulun oluşumu için seçimlere gidilmiş ve sonuçta bu kez yapılan seçimlerde Kurul üyeliklerinin çoğunluğunu (34 kişi) sağ ve aşırı sağ görüşlü partiler elde etmiştir. Söz konusu Kurulca son hali verilen ve 17 Aralık 2023 tarihinde ikinci kez halkın oyuna sunulan Anayasa Taslağı, bu kez de “aşırı sağcı” bulunmuş ve geçerli oyların yaklaşık %56’sı ile bir kez daha reddedilmiştir. Özel mülkiyetin ve serbest piyasa ilkelerinin güçlendirilmesi, göçmen ve kürtaj karşıtlığı, çevrenin korunmasına ve yerli halkların haklarına yer verilmediği gibi sebeplerle reddedilen Anayasa Taslağı sonrasında kısa vadede yeni bir Anayasa Taslağı hazırlanması fikri artık rafa kalkmıştır.
Hayır kanadını savunan Devlet Başkanı Boric tarafından yapılan açıklamada da, söz konusu sonuçların bir kez daha Şili halkının kutuplaştırıldığı ve katı şekilde ikiye bölündüğünü ortaya koyduğu, halkın büyük bir umutla başlattığı yeni bir Anayasa Taslağı hazırlanması sürecinin hayalkırıklılığı ile sonuçlandığı, ancak artık bu sürecin tamamen sona erdiği ve her iki kesimin de talep ve ihtiyaçları dikkate alınarak ülkenin en acil sorunları üzerine vakit kaybetmeden çalışmalara başlanacağı ifade edilmiştir.
Siyaset Bilimciler tarafından hazırlanan son Taslağın, askeri diktatörlük döneminde hazırlanan mevcut Anayasa’dan bile daha katı bulunduğu, toplumun tüm kesimlerinin ihtiyaçlarının ve taleplerinin dikkate alınmadığı, halkın siyasi elitlere ve siyaset kurumuna karşı güveninin zedelendiği yorumları yapılmıştır. 2014-2018 döneminde görev yapan Sosyal Demokrat Devlet Başkanı Michelle Bachelet tarafından da daha önce açıkça Hayır yönünde oy kullanacağı belirtilmiş ve mevcut Anayasa kastedilerek “Korkunç bir şeydense kötü şeyi tercih ediyorum.” şeklinde yorum yapılmıştır.
Evet kanadını temsil eden Cumhuriyetçi Parti lideri José Antonio Kast tarafından yapılan açıklamada da, yeni Taslağın mevcut Anayasa’dan daha iyi olduğuna ilişkin Şili halkının yeterince ikna edilemediği kabul edilmiş, ancak Boric hükümetinin söz konusu sonuçlara sevinmemesi gerektiği, 4 yıldır devam eden Anayasa değişikliği sürecinde ülkeye büyük zarar verildiği ve düzeltilmesinin de uzun zaman alacağı ifade edilmiştir.
Göreve geldiğinde değişim vadeden Boric Hükümetinin 2026 yılına kadar sürecek döneminde artık yeni bir Anayasa değişikliği projesinin gündeme getirilemeyeceği, mevcut yönetimin zorlanacak olsa da vergi ve sosyal güvenlik reformları üzerine yoğunlaşacağı belirtilmektedir.