Trump’ın Tarife Kararını İmzalamasının Ardından Trudeau da Karşı Tarifeler Açıkladı.
ABD Başkanı Trump, Kanada, Meksika ve Çin’e yönelik gümrük vergilerini 1 Şubat günü imzaladı. Kanada için %25 olarak açıklanan gümrük vergileri (petrol ve enerji ürünlerinde %10) 4 Şubat Salı günü itibarıyla uygulanacak. ABD ayrıca, Meksika’ya %25, Çin’e %10 oranında gümrük vergisi uygulayacak.
Kanada Başbakanı Trudeau ise karşılık olarak ABD’ye yönelik toplamda 155 milyar Kanada doları ithalatı kapsayacak şekilde %25 oranında gümrük vergisi uygulanacağını açıkladı. ABD’ye yönelik gümrük vergileri ilk etapta tavuk, portakal suyu, şarap, buzdolabı, motorsiklet, kozmetik, kağıt ürünlerini de içeren 30 milyar Kanada doları ithalata 4 Şubat Salı günü uygulanacak. Vergi uygulanacak 30 milyar dolarlık ürün listesine https://www.canada.ca/en/department-finance/news/2025/02/list-of-products-from-the-united-states-subject-to-25-per-cent-tariffs-effective-february-4-2025.html adresinden ulaşılabilmektedir. 30 milyar dolarlık listeye ek olarak ABD’den 125 milyar Kanada doları ithalatı kapsayacak kapsamlı tarife listesi ise 21 gün sonra uygulanmaya başlayacak.
Söz konusu tarifelerle birlikte, Kanada, Meksika ABD tarafından imzalanan CUSMA serbest ticaret anlaşması da fiilen askıya alınmış oldu.
Ayrıca, Kanada’da otomotiv üretiminin merkezi olan ve söz konusu vergilerden oldukça etkilenmesi öngürülen Ontario eyaletinin Başbakanı Ford Doug, alkollü içecek satan LCBO mağazalarında her yıl 1 milyar dolarlık ABD menşeli içki satıldığını, vergilere karşılık olarak ABD ürünlerinin raflardan kaldırıldığını açıkladı.
ABD – Kanada Dış Ticaret Açığı
2023 yılı verilerine göre Kanada ve ABD, Meksika ve ABD’den sonra en yüksek ikinci ikili ticaret hacmine sahiptir. Kanada İstatistik Kurumunun (Statcan) verilerine göre 2023 yılında Kanada’nın ABD’ye ihracatı 440 milyar ABD doları, ABD’den ithalatı 277 milyar ABD doları, Kanada’nın ABD’ye yönelik ticaret fazlası 163 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Söz konusu ticaret fazlası büyük oranda Kanada’nın ABD’ye petrol ihracatından kaynaklanmaktadır. Kanada’nın ABD’ye 27. fasıl kapsamı petrol ve yakıt ihracatı 2023 yılında 128 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
Kanada verilerine göre 2024 yılının ilk 11 ayında ise Kanada’nın ABD’ye ihracatı 398 milyar ABD doları, ABD’den ithalatı 254 milyar ABD doları, dış ticaret fazlası 144 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
Kanada, ihracatının % 77’sini ABD’ye yapmaktadır.
Gümrük Vergilerinin Olası Etkileri
Kanada’nın ABD’ye ihracatı 2023 yılında 440 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiş olup bu rakam Kanada milli gelirinin (2.14 trilyon ABD doları) yaklaşık %20’sine tekabül etmektedir. ABD’nin Kanadaya ihracatı ise ABD milli gelirinin yaklaşık 1,5-2’sine karşılık gelmektedir. Söz konusu tarifelerin bazı sektörlerde ABD için de olumsuz etkileri olacağı öngörülmekle birlikte daha küçük olan Kanada ekonomisi için sonuçları daha ağır olacaktır. Söz konusu vergilerin kalıcı olması durumunda Kanada ekonomisinin resesyona gireceği öngörülmektedir. Başta otomobil sektörü olmak üzere birçok sektörde istihdam kaybı öngörülmektedir. Ontario Eyaleti Başbakanı Ford Doug, tarifelerin Ontario eyaletinde 500 bin istihdam kaybına neden olabileceğini belirtmiştir.
Kanada dolarının ABD doları karşısında değer kaybını sürdürmesi beklenmektedir. 2024 yılı başında 1.34 olan USD/CAD paritesi, Kanada Merkez Bankasının hızlı faiz indirimleri ve tarife tehditleri nedenleriyle 2024 yılını 1.44 seviyesinde kapatmıştır. Tarife kararından sonra Kanada doları değer kaybını sürdürmüştür. 3 Ocak Pazartesi günü itibarıyla %2 değer kaybı ile parite 1.47 seviyesindedir. Kanada Merkez Bankasının tarifelerin yaratacağı ekonomik daralmayı yumuşatmak için faiz indirimlerine devam etmesi muhtemeldir.
Kanada ihracatının % 77’si ABD’ye yapılmaktadır. Kanadalı birçok şirket ABD’ye ihracat odaklı çalışmaktadır. Tarifeler sonrasında Kanada’nın ihracatını çeşitlendirmesi gerektiğine ilişkin yorumlar yapılmaktadır.
Diğer taraftan, Kanada ve Avrupa Birliği arasında 2016 yılında imzalanan CETA Anlaşması bulunmaktadır. Kanada basınında AB’nin ABD’ye göre Kanada’ya daha benzer değerlere sahip olduğu, güvenilir bir ticaret partneri olduğu, AB ile ticari ilişkilerin geliştirilmesi gerektiği yorumları yapılmaktadır.
Türkiye Açısından Fırsatlar
Kanada’nın da ABD’ye karşı gümrük vergileri uygulaması sonunda ABD’den ithal edilen birçok ürünün başka ülkelerden tedarik edilmesi muhtemeldir. Söz konusu vergiler, Kanada pazarına girmek isteyen ihracatçılarımız için önemli bir fırsat oluşturmuştur. Kanada’nın ABD’den ithal ettiği ürünlere bakıldığında (Tablo 1), otomotiv, makina, beyaz eşya, meyve sebze, meyve suyu, alkollü ve alkolsüz içecekler, inşaat malzemeleri, kimyasal ürünler, plastik eşya, eczacılık ürünleri, mücevher gibi birçok sektörde Türkiye’nin de önemli bir alternatif olacağı değerlendirilmektedir.