Bafra Manda Sütü ve Manda Kaymağı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2014 yılında Samsun, 8 bin 147 ton manda sütü üretimi ile Türkiye’de en çok süt üreten il oldu.
TÜİK tarafından iller ve hayvansal ürünler konusunda yapılan araştırmada, 2014 yılında Samsun 300 bin 192 ton inek sütü üretimi ile yüzde 1.78 paya sahip olarak Türkiye sıralamasında 16. sırada bulunurken, İzmir 843 bin 326 ton ile birinci sırada yer aldı.
Samsun 8 bin 147 ton manda sütü üretimi ile yüzde 14.90 paya sahip olarak Türkiye’de 1’incisi oldu. Ayrıca 8 bin 327 ton koyun sütü üretimi ile yüzde 0.75 paya sahip olarak 45’inci sırada bulunurken, Van 92 bin 666 ton ile birinci sırada yer aldı.
Samsun ayrıca bin 61 ton keçi sütü üretimi ile yüzde 0.23 paya sahip olarak 59’uncu sırada, 975 ton bal üretimi ile yüzde 0.95 paya sahip olarak 24’üncü sırada kendine yer buldu.

Manda sütünün sağlık faydaları ve Manda Sütü Hakkında Önemli Gerçekler

Manda Sütü :

Renk: Beyazlık
Tat :Tatlılık
Kalorililer :237 Kcal./bardak
Önemli besin maddeleri :
Toplam Yağ (48.03%)
Kalsiyum (41.20%)
Fosfor (40.71%)
Vitamin B-12 (36.67%)
İzolösin (29.61%)

Manda Sütünün Sağlık yararları:

Dolaşım, bağışıklık sistemi, kan basıncı, büyüme ve gelişme, kemik gücü, kalp sağlığı
Manda sütü popüler süt türü değildir ve dünyanın her yerinde kullanılmaz. Ancak bu tür süt, kalbi korumak, kan basıncını düşürmek, dolaşımı teşvik etmek, güçlü kemikler inşa etmek ve büyümeyi teşvik etmek gibi birçok sağlık faydası da vardır. Süt hakkında konuştuğumuzda genellikle inek sütü düşünüyoruz. Birçoğumuz Manda sütünün var olduğunu bilmiyoruz. Ama aynı zamanda bu tür süt içmek isteyen birçok insan var. Asya ve Hindistan’da birçok farklı Manda çeşidi vardır ve orada bu tür süt birincil diyette bulunur. Son yıllarda manda sütü kullanmaya başlayan Kişi sayısı artmaktadır. Bu tür sütün birçok sağlık faydası olduğu kanıtlanmış birçok bilimsel araştırma vardır. A vitamini, fosfor, kalsiyum, protein, demir ve diğer birçok bileşenden zengindir. Ama aynı zamanda süt bu tür inek sütü ile karşılaştırıldığında yağ yüksek miktarda var.
Manda süt nispeten daha düşük kolesterol ama sonra yine daha fazla kalori ve yağ inek sütü ile karşılaştırıldığında vardır. Manda sütü, Hindistan, Çin ve Pakistan’ın en büyük üreticiler olduğu düşünüldüğünde Güney Asya ülkelerinde belirgin bir şekilde kullanılmaktadır. Son derece besleyici olduğu için, inek sütünden daha kalsiyum ve protein bakımından zengindir ve daha az kolesterol ve sodyuma sahiptir. Manda süt sağlıklı kemikler, diş sağlığı ve kardiyovasküler sağlık için harika. Ayrıca magnezyum, potasyum ve fosfor gibi iyi bir mineral kaynağıdır. Manda sütü de inek sütünden çok daha yüksek A vitamini içeriğine sahiptir (kremsi sarıya kıyasla sütlü beyaz rengini veren şey budur).
Manda sütünün pişirme için birçok faydası vardır. Çok yumuşak ve sert kılan yağ bakımından zengindir. Ayrıca diğer süt çeşitlerinden daha uzun süre korur ve daha ısıya dayanıklıdır (Güneydoğu Asya sıcağımız için mükemmeldir!). Manda süt üretimi de yüksek verimlidir, bu nedenle Manda daha az süt üretse de, her litre mutfakta çok daha ileri gider.

Manda Sütü Besin Değeri :

Onların tatlı tadı dışında, manda sütü besin, vitamin ve minerallerin iyi bir kaynağıdır. Manda sütünün 244 gramını tüketmek 16.81 g toplam yağ, 412 mg kalsiyum, 285 mg fosfor, 0.88 µg B vitamini-12, 0.329 mg B2 vitamini, 129 µg A vitamini, 9.15 g Protein, 76 mg magnezyum, 0.112 mg bakır, 0.127 mg B1 vitamini ve 12.64 g karbonhidrat içerir. Ayrıca birçok Amino asit 0.129 g triptofan, 0.444 g Treonin, 0.495 g izolösin, 0.893 g lösin, 0.683 g Lisin, 0.237 g metionin ve 0.117 g sistin de 244 gram manda sütünde bulunur.
Manda sütünün sağlık faydaları
Manda süt dünya nüfusunun çoğunluğu için gıda haline gelmiştir. Hindistan ve diğer bazı Asya, Manda sütünü diğer türler için süt yerine getirdi. Manda sütü, meme bezinden çıkan ve mandadan çıkan süttür. Birçok kişi bazı alanlarda Manda süt içinde besin içeriğini incelemek için araştırmacılar teşvik talep. Belki de manda sütünün düzenli kullanımı vücudun beslenme gereksinimini karşılamaya yardımcı olur. Şimdi manda sütünün sağlık yararları hakkında daha fazla ayrıntı görelim.
1. Manda Sütünün Kalp Sağlığına Etkileri:
İnek sütüne kıyasla, Manda sütü, kardiyovasküler sağlıklarından endişe duyan herkes için iyi bir şey olan daha az kolesterolden oluşur. Kardiyovasküler hastalık yaygın salgın göz önüne alındığında, ateroskleroz, kalp krizi ve dünya çapında vuruş, Manda süt benimseyen ve kolesterol dengelenmesi kötü bir fikir değildir.(1)
2. Manda Sütünün  Kemik Gücüne Faydaları:
Tüm çeşitlerin sütünün kemik gücü ve gelişimi üzerindeki etkisi ile oldukça iyi biliniyor gibi görünüyor. Ortaya çıktıkça, mandadan gelen süt aslında inek sütünden daha fazla kalsiyuma sahiptir ve osteoporozun önlenmesi ve genel kemik mukavemeti ve dayanıklılığı için daha da iyi hale getirir. Bu, bakır, manganez, fosfor ve çinko da dahil olmak üzere manda sütünde bulunan diğer temel minerallerin sayısına ek olarak.(2)
3. Manda Sütünün Büyüme ve gelişme Faydaları :
Araştırma, Manda sütünün de protein içeriğinde etkileyici derecede yüksek olduğunu göstermiştir. Aslında, bir mandadan gelen süt, inek kaynaklı kuzeninden yaklaşık %10 Daha fazla proteine sahiptir. Bu, proteinin neredeyse her bedensel süreç için gerekli olduğunu göz önüne alarak, çocukların ve ergenlerin yanı sıra yetişkinlerin büyümesi ve gelişimi için iyi bir haber. Manda sütü de son derece değerli ve kullanılabilir enerjiye dönüştürülebilir veya vücudumuzun onarımı ve büyümesi için uygulanan tam proteinler sunar.(3)
4.Manda Sütünün tansiyon dengesine yararları:
Bu süt çeşidinin potasyum içeriği genellikle göz ardı edildiğinden, bu manda sütünün iyi bilinen bir yararı değildir. Bununla birlikte, manda sütünde daha fazla potasyum var
Dünyada en çok mandaya sahip 11. ülkeyiz
Dünya genelinde 177 milyon manda olduğunu belirten Samsun İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdür Vekili Nail Kırmacı, manda sayısı bakımından Türkiye’nin 134 bin mandayla dünyada 11’inci sırada yer aldığını söyledi.
Dünyada manda sayısı artarken Türkiye’de ise 2011 yılına kadar azalma gösterdi. Göç nedeniyle kırsal nüfusun azalması, ekolojik dengede meydana gelen değişiklikler, sığır eti ve sığır sütü ile ürün verimi yönünden rekabet düşüklüğü, ürünlerin satışında yaşanan tanıtım problemleri gibi nedenlerden dolayı düşün gösteren manda sayısı 2012 yılından sonra destek ve tanıtımlarla artışa geçti. Dünyaca ünlü peynirlerin yapımında kullanılan manda sütü verimi bakımından ise Türkiye, ileri ülkelere göre düşük seviyelerde.
EN FAZLA MANDA SAMSUN’DA YAŞIYOR
Manda popülasyonu ve süt üretimi hakkında bilgi veren İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdür Vekili Nail Kırmacı, “1980-2011 döneminde dünyada manda sayısı yüzde 60,8 artarken, Türkiye’de yüzde 91,9 azaldı. 2012 yılından sonra Bakanlığımızın yürütmüş olduğu projeler ve destekleme programları sayesinde yüzde 26,8 arttı. Dünyadaki manda popülasyonuna bakıldığında Hindistan 105 milyon manda sayısı ile birinci sırada yer alıyor.
Hindistan’ı, 29 milyonla Pakistan, 23 milyonla Çin takip ediyor. Türkiye ise 134 bin mandayla dünyada 11’inci sırada yer alıyor. Samsun, manda sayısı yönünden 17 bin mandayla Türkiye’de ilk sırada yer alıyor. Bu nedenle il müdürlüğümüz bu konuda her türlü desteği üreticilerimize sağlamaktadır. Ayrıca yapmış olduğumuz ‘Mandalar Mutlu Çiftçiler Umutlu’ projesi kapsamında birçok eğitim çalışması yapıldı. 80 çiftçimize yurtiçinde, 10 üreticimiz ile manda yetiştiriciliğinin en iyi yapılan yerlerden biri olan İtalya’ya teknik gezi düzenlenmiştir.
Yapılan teknik gezilerde hem yetiştiricilik hem de et ve süt ürünlerinin işlenmesine yönelik iş ve işlemler yerinde gözlenmiştir. Türkiye’de manda sütü üretimi yılda 54 bin 687 tondur. Samsun, yıllık 8 bin 874 ton manda sütü üretimi ile ilk sırada almaktadır. Manda popülasyonunun Türkiye’de coğrafi dağılımına bakıldığında yüzde 37 ile en fazla Karadeniz Bölgesi’nde manda olduğunu görüyoruz. En az mandanın bulunduğu bölge ise Akdeniz Bölgesi’dir” dedi.
TOPLAM SÜTÜN YÜZDE 12’Sİ MANDA SÜTÜ
Dünyadaki toplam süt üretimi içerisinde manda sütü oranının yüzde 12’ye ulaştığını söyleyen Nail Kırmacı, “Türkiye’de ise bu oran halen yüzde 0,3 seviyelerindedir. Samsun’da mandaların günlük süt verimi ortalaması 3,6 kg gibi oldukça düşük düzeylerdedir. Modern işletmelerde bu miktar 15 kg olabilmektedir. Samsun’da mandaların ortalama sağım süresi 5,8 ay iken, mandacılığı ileri ülkelerde bu süre 8-9 ay’a kadar çıkabilmektedir” diye konuştu.
ÜRÜNLERİ VE KULLANIM ALANLARI
Dünyaca ünlü mozzarella peyniri ve ricotta peynirinin manda sütünden yapıldığını belirten Nail Kırmacı, “İtalya’da manda sütü siyah altın olarak isimlendirilmektedir. Ülkemizde manda kaymağı ve manda yoğurdu tarih olmamalı. Manda sütünden yapılan yoğurt daha kıvamlı ve aromatik olması itibarı ile bilhassa tercih edilmektedir. Ülkemizin dünyaca ünlü ‘Ekmek Kadayıfı’ tatlısının vazgeçilmez unsurları arasında manda kaymağı önemli bir yer tutmaktadır.
Manda sütü, renginin beyaz ve kuru madde oranının da yüksek olması nedeniyle sütlü mamullerde sıkça kullanılmakta ve tercih edilmektedir. Sucuk üretiminde yüzde 10 nispetinde manda eti kullanılmaktadır. Manda eti, sığır etine göre daha az kolesterol, daha az kalori, daha fazla protein ve daha fazla mineral içermektedir. Manda derisi kalın olduğu için, dericilik sektöründe tercih edilmektedir. Boynuz ve tırnakları ise süs eşyası yapımında tercih edilmektedir. Mandalar hayvan hastalıklarına oldukça dayanıklı olup, Deli Dana Hastalığı(BSE) mandalarda görülmez. Mandalar zayıf besin kaynaklarından çok iyi faydalanarak, yağ oranı yüksek süt ürününe çevirirler. Bizde bölgemizin çevreyle ilgili avantajlarını daha iyi değerlendirmek, elde edilen ürünleri katma değeri yüksek ürünlere dönüştürmek için elimizden gelen tüm çabayı göstermekteyiz” şeklinde konuştu.

Samsun’da Kızılırmak Deltasında sulak alanlarda beslenen mandaların sütünden yapılan Manda Kaymağının faydaları saymakla bitmiyor. İşte Samsun’da yapılan manda kaymağının bilinmeyen faydaları..

Samsun’da Kızılırmak Deltası’ndaki sulak alanlarda beslenen mandaların sütünden yapılan manda kaymağının lezzetini bilenler hem il dışından hem Avrupa’dan kaymak talep ediyor.
Samsun’un 19 Mayıs, Bafra ve Alaçam ilçesi sınırları içinde bulunan Kızılırmak Deltası, yüzlerce kuş türünün, yılkı atlarının yanı sıra mandalara da ev sahipliği yapıyor.
Bölgedeki çiftçiler tarafından deltaya salınan mandalar, yaz, kış deltadaki sulak alanlarda besleniyor. Altınova Mahallesi’nde eşi ile 60 baş manda besleyen Nuray Karagöl (45),  yaptığı açıklamada, manda sütünden yoğurt, tereyağı, peynir ve kaymak yaptıklarını söyledi.

Manda sütünün besleyici değeri
Manda sütünün besleyici değerini bilenlerin manda sütü ve ürünlerine rağbet ettiğini belirten Karagöl, en çok rağbeti ise lezzetinden dolayı kaymağının gördüğünü vurguladı.
Manda sütünün inek sütüne göre daha yağlı olduğunu ifade eden Karagöl, “Mandayı sağdıktan sonra sütünü kısık ateşte, geniş tencerelerde kaynatıyoruz. Sonra üzerine bez örterek terletiyoruz. Kaynamış süt soğuyunca, buzdolabında bir gün bekletiyoruz. Sütün yüzeyinde oluşan kaymağı kalıp kalıp keserek sipariş verenlere ulaştırıyoruz.” dedi.
Manda kaymağının diğer sütlerin kaymağına göre daha yoğun ve özel bir lezzeti olduğunu anlatan Karagöl, bu lezzeti bilenlerin yurt dışından da manda kaymağı talep ettiklerini vurguladı.
Yurt dışına gurbetçiler aracılığıyla kaymak gönderdiklerini söyleyen Karagöl, şöyle devam etti:

”Birçok insan bataklıkta ya da sulak alanlarda mandaları görünce beğenmez hatta korkuyorlar. Manda sulak yerde yaşayan ve sürekli otlayan bir hayvandır. Bu nedenle, manda sütünün değeri diğer sütlere oranla çok daha fazladır. Mandaların sütünden yapılan kaymağın lezzeti ve besleyici değeri birçok üründe yok. Manda kaymağının faydalarını ve lezzetini bilenler alıyor. Ev ortamında yaptığımız manda kaymağı için özel siparişler alıyoruz. İstanbul ve Ankara’ya gönderiyoruz. Ancak en çok Almanya’daki gurbetçilerimizden sipariş alıyoruz. Dolapta dondurduğumuz kaymakları gurbetçilerimiz vasıtasıyla Almanya’ya gönderiyoruz. Almanya’nın yanında Fransa ve Belçika’ya da gönderiyoruz. Mandalardan kış aylarında günlük 40, yazın ise 60 kilogram süt alıyoruz. 10 kilogram sütten bir kilogram kaymak elde ediyoruz.”
Karagöl, yurt dışına ayda 25-30 kilo kaymak gönderdiklerini, kaymağın kilosunun ise 50 lira olduğunu kaydetti.
“Yüzde 58 daha fazla kalsiyum, yüzde 40 daha fazla protein içerir”
Gıda ve Beslenme Derneği Genel Başkanı Prof. Dr. Funda Elmacıoğlu, manda kaymağının kalsiyum, yağ ve protein zengini olduğunu vurguladı.
Vücuttaki enerji miktarını iki katına çıkarma özelliği gösteren manda kaymağının pek çok enerji verici ürüne alternatif olduğuna işaret eden Elmacıoğlu, “Manda kaymağı diğer sütlerin kaymaklarına oranla yüzde 58 daha fazla kalsiyum, yüzde 40 daha fazla protein içerir. Dolayısıyla yoğunlaşmış haldeki kaymağı daha yarayışlıdır. Yağ miktarı fazla olduğundan verdiği enerji miktarı da diğer sütlere oranla daha fazladır. Diğer sütlere oranla 2 kat fazla yağlıdır, bu da manda sütünün vücuda 2 kat fazla enerji vermesi anlamına gelir. Çocuk ve yaşlılar için besleyici değeri yüksektir.” dedi.
Funda Elmacıoğlu, manda kaymağının yağ oranının fazla olmasına rağmen, kolesterol oranının yok denecek kadar az olduğunu sözlerine ekledi.